İnteraktif Okuma

10-12 arası sureler sırasıyla üç Peygamber'in ismi ile
anılıyorlar. Yunus, Hud, Yusuf... Sıralama bir tarihiliğe tabi değil.
Yunus ve Yusuf'un kıssalarıyla Pavloscu Kiliseler'in "Eski Ahid" diye
adlandırdıkları kitaplarda da karşılaşıyoruz.

12.Cüz, 12.Sure (Yusuf)nin Yusuf'un gördüğü rüya'yı babasına
anlattığı pasajları da içeren 22.ayetine kadar devam ediyor. Surenin
17,5 sahifesi ise Hud Suresi'nin 6-123. ayetleri ile dokunmuş.
Rasulu Ekrem'in vahyin ilk indiği yıllardan beri, "refik-i ala"ya
yükseldiği son saniyelerine dek bütün benliğinde
hissettiği "sorumluluk duygusu"nu etrafında kendisini can kulağı ile
dinleyen "sahih alıcılar"a iletirken kurduğu kısa ama yüklü
cümlelerdendir: "Beni Hud Suresi ihtiyarlattı"

Sure'nin dikkatli okurları, Tefsir kaynaklarının naklettiği
bilgileri doğrulamakta gecikmeyeceklerdir. "Emrolundugun gibi
istikamet et." Hepimizi, "ölüm alıp götürünceye dek" kuşatması
gereken , bürüyüp-sarıp sarmalası gereken bir okuyuştur bu.
"Sahih din"in yaşadığımız dünyada sürüklendigi istikameti doğru
algğlamak, ferdi ve ictimai hayatta "emrolunulan çizgi"yi "gereğince
temsil" edebilen bir hassasiyet/azm'in sahibi olabilmek..

"Ad'a da kardeşleri Hud'u (gönderdik). Dedi ki: "Ey kavmim, Allah'a kulluk edin, sizin O'ndan başka ilahınız yoktur. Siz yalan olarak (ilahlar) düzenlerden başkası değilsiniz." "Ey kavmim, ben
bunun karşılığında sizden hiç bir ücret istemiyorum. Benim ücretim, beni yaratandan başkasına ait değildir. Akletmeyecek misiniz?" "Ey kavmim, Rabb'inizden bağışlanma dileyin, sonra O'na tevbe edin.
Üstünüze gökten sağanak yağdırsın ve gücünüze güç katsın. Suçlular olarak yüz çevirmeyin," "Ey Hud" dediler. Sen bize apaçık bir belge ile gelmiş değilsin ve biz de senin sözünle ilahlarımızı terketmeyiz. Sana inanacak da değiliz." "Biz: " Bazı ilahlarımız seni çok kötü çarpmıştır (deriz) başka bir şey demeyiz." De ki: "Allah'ı şahid tutarım, siz de şahidler olun ki, gerçekten ben, bizin şirk katmakta olduklarınızdan uzağım." "O'nun dışındaki (ilahlardan). Artık siz bana, toplu olarak dilediğiniz tuzağı kurun, sonra bana süre de tanımayın!" "Ben gerçekten, benim de Rabb'im, sizin de Rabb'iniz olan Allah'a tevekkül ettim. O'nun alnından yakalayıp denetlemediği debelenmekte olan bir şey yoktur. Muhakkak benim Rabb'im, dosdoğru bir yol üzerindedir." "Buna rağmen yüz çevirirseniz, artık size
kendisiyle gönderildiğim şeyi tebliğ ettim. Rabb'im de sizden başka bir kavmi getirir. Siz ona hiçbir zarar veremezsiniz.Doğrusu benim Rabb'im, herşeyi Koruyan'dır." Emrimiz geldiği zaman, tarafımızdan bir rahmet ile Hud'u ve onunla birlikte inananları kurtardı. Onları ağır bir azabtan kurtardık. İşte Ad. Rabb'lerinin ayetlerini tanımayıp reddettiler. O'nun Elçilerine isyan ettiler ve her inatçı zorbanın ardınca yürüdüler. Ve bu dünyada da, Kıyamet Günü'nde de lanete uğratıldılar. Haberiniz olsun, gerçekten Ad, Rabb'lerine küfrettiler, Haberiniz olsun Hud kavmi Ad (rahmetten)
uzaklaştırıldı." (Hud Suresi. 50-60)

Yusuf Suresi'nin geri kalan kısmını, Ra'd ve İbrahim Sureleri
izliyor. 13 cüzdür ilk kez ,bir sureyi bölmeden cüz sona eriyor.
İbrahim, Mushaf sıralamasında bir Sure'ye ad alan dördüncü
Peygamber. Nuh'dan sonra gelen ikinci dönemeç Rasul (Ulu'l-Azm).
Sure'de yer alan duasını mesajın sonuna alıntılayacağım.
İbrahim'in torunu Yakub (İsrael)in 12 evladından biri olan
Yusuf'un Mısır tahtına dek yükselen serüveni çok değişik "okuma
vasatları"nda okurlarına yükleyeceğini yüklemeye devam ediyor. 23
Nisan Meclisi'nin kurulusundan dört yıl sonra ilga ettigi "tarihsel
hilafet kurumu"nun "Müslüman dünya"da doğurduğu yankılar yakın
dönem "siyasal tarih"imizde "siyaset felsefemize" yönelik ilginç
tartışmalara konu oldu. Ali Abdurrazik, Reşid Rıza, Seyyid Bey,
Takiyyuddin Nebhani ve Mevdudi'nin köşe taşlarını oluşturduğu bu
arenada Yusuf'a öğretilen "keyde"nin "yeniden üretilme biçimleri"
hatırlanacaktır.

"Küresel Roma"nın "Rekonstruksiyon" periyodunun hızla
tamamlanma sürecine girdiğimiz şu günlerde, Arz'a (Mısır)
yerleştirilen Yusuf ile Global Köyümüze iskan etme emellerinin çok
uzağına düşmüş "guraba"nın öğrenebileceği "keyde" niteliği üzerine
söylenecek sözler olmalı. Roma'nın uğursuz sayısı 13 ün sembolize
ettigi 13.cüz'de "demokratik haklar!" terkibindeki "haqq"in "üstü
kaval"lığına işaretle iktifa ediyorum.

Ra'd sure'sini "tegayyur ayeti"ne atıfla geçiyorum. Küresel
küreyiş'in kürete edemedigi bir kükreyişin öznesi olabilmek açısından
bakıyorum bu ayete.. "Ümmet kendi "öz"ünde olanı
kokuşturmadıkca, "dün"ün "erdemleri "duun" görülerek "dünyamız"dan
sürülerek "şimdi"nin "kokuşmasına/tegayyurune" teslim olunmadıkca;
kısaca "ben" kalarak, "gayri"leşilmedikce, Yusuf'un "Zindan
arkadaşları"na söylediği "yol"da sabit kadem kaldıkça, Allah'ın
tamamlanmış nimeti bizle olan tezahürünü sürdürmeye devam
edecektir: "Atalarım olan İbrahim, İshak'ın, İsmail'in yoluna.."

"Hani İbrahim şöyle demişti: "Bu şehri güvenli kıl beni ve çocuklarımı putlara kulluketmekten uzak tut."´Rabb'im gerçekten onlar insanlardan birçoğunu şaşırtıp saptırdı. Bundan böyle kim bana uyarsa artık o bendendir. Kim de bana isyan edense kuşkusuz sen Gafur, Rahim'sin. Rabb'imiz, gerçekten ben çocuklarımdan bir kısmını Beyti Haram yanında ekinsiz bir vadiye yerleştirdim. Rabb'imiz salatı kılsınlar, diye. Böylelikle senin insanların bir kısmının kalplerini
onlara ilgi duyar kıl ve onları bir takım ürünlerden rızıklandır, umulur ki şükrederler. Rabb'imiz şüphesiz sen bizim saklı tuuttuklarımızı da açığa vurduklarımızı da bilmektesin.Yerde ve gökte hiçbir şey Allah'a gizli kalmaz. Hamd Allah'a aittir ki o, bana ihtiyarlığa rağmen İsmail'i ve İshak'ı armağan etti, şüphesiz benim Rabb'im gerçekten duayı İşiten'dir. Rabb'im beni salatı sürekli olan kıl, soyumdan olanları da. Rabb'imiz duamı kabul buyur. Rabb'imiz hesabın yapılacağı gün beni anne babamı ve mü'minleri bağışla. (İbrahim Suresi, 35-41)

Bu Cüz'de Hicr ve Nahl Surelerini okuyoruz. Müslüman Kaynaklarda Hicr Suresi'nin en çok referans verilen bölümleri arasında,9.ayet gelir. Kendilerine "gökten bir kapı açılsa" da, oradan "yukarılara" süzülselerde yine de "öncekilerin sünneti"ne tabi olarak vahye karşı "anid" kesilen bir guruha karşı ilan edilen ebedi açıklamadır bu:

"Zikr'i biz indirdik, ve onun muhafızı Biz'iz."

Qur'an okuyucusu'nda "ilahi bildirimler"de kullanılan "biz"
vurgusunun nesnel algılanması bir sapmadır. Bunu "kendilerine savaş
yazılanlar"ın "Sen ve Rabbin gidip savaşın" mukabelesi ile sorumluluk
alanları dışına atanların tutumları ile karşılaştırabilirsiniz.
Mushaf'ın bize taşınma sürecindeki tüm "müslümanca etkinlikler"
bu "biz" kavramının "öznel" okuyuşu ile gerçekleşmiştir.
Bugün "Zikr"in tarihe mal olan kayıtlarının kaybolması, tahrib
olması gibi bir endişe yersizdir. Matbu ve yazma halindeki tüm
Mushaflar toplanıp imha edilse bile, hafıza kayıtları bir yana,
Müslüm, gayri Müslim kaynaklardan hiçbir zayiata uğramadan Mushaf'ı
yeniden cem etmek çok sıradan bir cem işi olacaktır.
Hicr Suresi'nin bu ayetinin 21.yüzyılda da sürecek olan ,
ve "biz"in de içinde yer alacağımız bir süreçle gerçekleşecek
olan "hatırlatma" misyonu üzerinde terleyecek idraklere muhtacız.

Nahl Suresi, Baqara Suresi'nden sonra, bünyesinde geçen bir
kıssada yer alan "hayvan" nedeniyle isimlenen surelerin ikincisi
oluyor. Bu tür isimlerin surenin bütününü kuşatan bir anlamı
olmamakla beraber, isme konu olan kıssanın mesajını yansıtmadaki
başarısını teslim etmek gerekir. "Balarısı"nin vahyle olan ilgisi,
tüm kainatın vahyle olan ilgisinin bir örneğidir. Bu örnek içinde
türümüzün "irade alanı" dışındaki ontolojik konumu da dahildir. Nahl
Suresi'nin bitişinde yer alan "mücadele ayetleri"nin neresinde
olduğumuz da sorgulanmalı.

"Andolsun Hicr halkı da Gönderilenler'i yalanlamışlardı. Onlara ayetlerimizi vermiştik de ondan yüz çevirmişlerdi. Dağlardan güvenli evler yontuyorlardı.Derken onları sabah vaktine girdiklerinde o
dayanılmaz çığlık yakalayıverdi.Buna rağmen kazandıkları şeyler onlara yetmedi.

Biz gökleri yeri ve her ikisinin arasındakileri hakkın dışında yaratmadık. Şüphesiz o saatte yaklaşarak gelmektedir. Öyleyse güzel davranışlarla davran. Çünkü Rabb'in yaratandır, Bilen'dir. Andolsun, sana çiftlerden yediyi ve büyük Kur'an'ı verdik. Sakın onlardan bazılarını yararlandırdığımız şeylere gözünü dikme, onlara karşı hüzne kapılma, müminler içinde kanatlarını ger. Ve de ki: "Şüphesiz Ben apaçık bir Uyarıcı'yım." Muktesimlere/taksim edenlere indirdiğimiz gibi. Ki onlar Kur'an'ı parça parça ettiler. Rabb'ine andolsun onların tümüne/hepsine soracağız.Yaptıları şeyleri (hesabını).Öyleyse sen emrolunduğun şeyi açıkca söyle ve müşriklere aldırma. Şüphesiz o alaycılara biz sana yeteriz. Ki onlar Allah ile beraber başka ilahlar kılıyorlar. Onlar yakında bileceklerdir. Andolsun onların söylemekte olduklarına karşı senin göğsünün daraldığını biliyoruz. Sen Rabb'ine hamd ile tesbih et ve secdeedenlerden ol. Ve yakin sana gelene dek Rabb'ine ibadet et. (Hicr Suresi, 80-99)

15.Cüz İsra Suresi ile başlıyor, Kehf Suresi'nin 74.ayetine
kadar sürüyor. Mushaf'ın ilk yarısını oluşturan ilk 300 sahife'de
toplam 18 sure yer alırken, ikinci yarıya sarkan kısmın 96 Sure
olduğunu söylersek, surelerin dizilim sırasında genel olarak uzun
olandan daha kısa olana doğru bir seyir izlendiği gözlemlenecektir.

Siyer kaynaklarında "İsra Olayı"nın Mekke'nin ilk 10 yılını
müteakiben başlayan, Hatice anne'nin ve Ebu Talib'in vefatları, Taif
sürgünü'nü müteakiben yaşanan "Hüzün Yılları" içinde vuku bulduğu
bilgisini buluruz. Sure'nin ilk ayeti'nde anlatılan Mescidi Haram'dan
Mescidi Aksa'ya doğru gerçekleştirilen bir "gece yürüyüş"ünün
tarihin bundan sonra akacağı "birleşik mecra"ya bir "gündüzlük"
yaptığına tanıklık ediyoruz. Çok geçmeden Mekkeli Mü'minler Kudus
istikametinde gerçekleştirecekleri "büyük bir göç" ile Yesrib'i
kendilerine "iman yurdu" edinecekler. Ve bu Kent'te kıbleleri
Kudus'ten Mekke'ye tevcih edilecek. Kudüs, İsrail'in Mesih'le
noktalanan bereketli tarihi'nin, Ahmet aleyhisselam'la devam edecek
bir "ayeti"dir.

Kudüs Rasulu Ekrem'in vefatını izleyen erken yıllarda bir "darul-
islam" beldesi haline gelir. "Yenilen Rum"lar Haçlı Seferleri ile
tekrar dönerler Kudüs'e.. 1948 ten beri "yeryüzünde iki kez bozgun ve
zillet"in odağı olan İsrail'in "mülk"ü..

Kudüs Nasraniler için Mesih merkezli 'cennet'in yurdu, Kudüs
Yahudiler icin tarihlerinin vazgeçilmez mekanı.. Qur'an'ın Müslim
okurları'nı Kudüs Politikaları'nın köklü bir kuşatıcılıkla gözden
geçirmeye davet ediyorum. Kudüs'teki tarihsel haklarımızı 1400 yıllık
bir perspektifle düşünmek korkunç bir yanılgıdır. İsra Suresi'nin "evrensel değerler"i ilkeleştiren ayetleri mesajın sonuna alıntılayacağım.

Tevafuktur, Kehf Suresi'ni yazmaya oturduğum saatlerde, Kanal 7
nin İran yapımı "Ashabı Kehf" filminin, "Muvahhid Gençleri"nin
mağara'da uykuya sevkedildikleri sahneler canlandırılıyordu.. Bu 300
yıllık uyku ve uyanış ile İsa Mesih'in ölülere hayat veren "ayetleri"
hatta kendisinin uzun bir süre sonra "Küresel Roma"nın vicdanına
tekrar "uyanacağı" yolundaki beklenti üzerinde "anlamlı bir
yolculuğa" çıkabilirsiniz... Telmih yeterlidir sanırım.

"Allah ile beraber başka ilahlar edinme, yoksa kınanmış ve kendi başına bırakılmış olursun. Senin Rabb'in, O'ndan başkasına kulluk etmemenizi ve anne babaya iyilikle davranmayı emretti. Şayet
onlardan biri veya ikisi senin yanında yaşlılığa ulaşırsa onlara : "Öf" bile deme ve onları azarlama, onlara güzel söz söyle. Onlara düşkünlükten dolayı alçakgönüllülük kanadını ger ve de
ki: "Rabb'im, onlar beni küçükken nasıl terbiye ettilerse sen de onları esirge." Rabb'imiz, sizin içinizdekini daha iyi bilir. Eğer siz salih olursanız, şüpesiz O da, yönelip dönenleri bağışlar.
Akrabaya hakkını ver, yoksula ve yolda kalmışa da. İsraf ederek saçıp savurma. Çünkü saçıp savuranlar, şeytanın kardeşleri olmuşlardır. Şeytan ise Rabb'ine karşı nankördür. Eğer Rabb'inin ummakta olduğun bir rahmeti beklerken onlara sırt çevirecek olursan, bu durumda
onlara yumuşak söz söyle. Elini boyunda bağlanmış olarak kılma, büsbütün de açık tutma. Sonra kınanır, hasret içinde kalırsın. Şüphesiz senin Rabb'in, rızkı dilediğine genişletir, yayar ve
daraltır. Gerçekten O, kullarından Haberdar'dır, Gören'dir.Yoksulluk endişesiyle çocuklarınızı öldürmeyin, onlara da, size de biz rızık veririz. Şüphesiz, onları öldürmek büyük bir hatadır.
Zinaya yaklaşmayın, şüphesiz o fahşadır ve kötü bir yoldur. Haklı bir neden olmaksızın Allah'ın haram kıldığı bir kimseyi öldürmeyin. Kim mazlum olarak öldürülürse onun velisine yetki vermişizdir, o da
öldürme de ölçüyü taşırmasın. Çünkü, o gerçekten yardım görmüştür. Erginlik çağına erişinceye kadar, o da en güzel bir tarz olması dışında yetimin malına yaklaşmayın. Ahde vefa edin. Çünkü ahid bir sorumluluktur. Ölçtüğünüz zaman ölçüyü tam tutun ve dosdoğru bir tartıyla tartın, bu, daha hayırlıdır ve sonuç bakımından daha güzeldir. Hakkında bilgin olmayan şeyin ardına düşme. Çünkü kulak, göz ve kalb bunların hepsi ondan sorumludur. Yeryüzünde böbürlenerek
yürüme, çünkü sen ne yeri yarabilirsin, ne dağlara boyca ulaşabilirsin. Bütün bunlar, kötülüğü olan, Rabb'inin katında da hoş olmayanlardır. Bunlar, Rabb'inin sana Hikmet olarak vahyettiği şeylerdir. Rabb'in ile beraber başka ilahlar kılma, yoksa yerilmiş, kovulmuş olarak cehenneme bırakılırsın.(İsra Suresi, 22-39)

Kehf Suresi, sureye ismini veren kıssa'dan başka iki "çok farklı"
kıssa daha içerir. "Çok farklı"dır , ikisi de hem tefsir tarihi'nde
hem Müslüman edebiyatı'nda derin etkiler bırakmıştır. "Musa ve salih
kul" ile olan yolculuğunda yaşadığı "ledünni hakikatler"in çözümü
yerine, kıssa'nın taşıdığı "hisse"nin "Allah'ın külli planı"na
yaptığı vurgu, okurların zihninde ön planda olmalı.. Müslüman
tarihi'nin bugününü açıklamada zorlandığınız "bir nice sorunsal"ı
bir "Hızırca cevaplar"ın ışığında "teenni"ile okumaya ne dersiniz?
Zülqarneyn kıssasının Qur'an'da tekrarlandığı bir ikinci bölüm
yer almıyor. O'nun tarihsel misyonundaki "mübhemiyet" de beni pek
enterese etmiyor. "Nuzul Ortamı"nda taşıdığı anlam üzerine
eğildiğimde Rasulu Ekrem'in İsmail ve İshak sıbtını meczeden "Qarneyn" vasfına atfın izlerini duyumsuyorum. "Qıraat Ortaıi"nda Qarneyn'in ikinci Bin'e (Milenium) a olan "lazimesi" haz veriyor. Her ne kadar "Qarneyn Sahibi"nin kıssası Qur'an'da tekrarlanmıyor olsa da, bu kıssa içinde geçen "Ye'cuc-Me'cuc" topluluğu 21.sure'de tekrar karşımıza çıkacak. Bu kez duvar'ın arkasından çıkarak tüm küreye yayılan bir salgın olarak.. 1989 duvarı'nı izleyen küresel gelişmeleri bu metinler içinde hissettiğimi söylesem "uçuk" bulunur muyum?

Meryem Suresi'nin Mushaf tertibinde 19.sıraya yerleştirilmesi
onun hoş tevafuklarındandır. Rasulu Ekrem'e Arap besmelesine "Rahman"
ismini ekleyerek, O'nu Araplara "Hristiyan Tanrısı"nı empoze etmek
isteyenlere Müddessir 30.ayetinde verilen cevabın bir uzantısı olarak
İsa Mesih'in kıssasının anlatıldığı Meryem Suresi bu anlamlı sayı ile
Qur'an'daki yerini alır. Ne enteresandir ki bütün Qur'an'da toplam 56
kez kullanılan Rahman ismi tek başına Meryem suresi'de 1/3 oranında
tekrarlanmaktadır.

Meryem Suresi'ni siyer kaynaklarında Habeşistan Kralı'na Cafer
ibnu Ebi Talib tarafından okunurken bulursunuz. İsa hakkındaki ne
düşündüklerini soran Necaşi'ye Lukas'ta benzerini bulabileceği bu
metinlerle karşılık verilmiştir. Sure'nin bu ilk fonksiyonel yanı ile
bugünkü küresel hercümecz içindeki "dialog" ve "göçler"le bağlantısı
üzerinde elbette söylenmesi gereken sözler vardır.

16.Cüzü TaHa suresi ile bitiriyoruz. Mısır Ülkesi'ndeki Musa
aleyhisselam'in Tuva'da buldugu "ışık" ve aldığı "vahy"le başlayan
Musevi Misyon'un "Küresel Roma"nın kalbinde yaşayan "mü'minlere
taşınan yönü ne? "İsrail"imiz kim? "Serbest bırakılırsak" gideceğimiz
yer neresi?

Alıntı:

"Dedi ki: "Rabb'im, benim göğsümü aç."

"Bana işimi kolaylaştır."

"Dilimden düğümü çöz."

"Ki söyleyeceklerimi kavrasınlar."

"Ailemden bana bir yardımcı kıl."

"Kardeşim Harun'u"

"O'nunla arkamı kuvvetlendir."

"Onu işimde ortak kıl."

"Böylece seni çok tesbih edelim."

"Ve seni çok zikredelim."

"Şüphesiz Sen, bizi görmektesin."

Dedi ki: "Ey Musa istediğin sana verildi." (Taha Suresi, 25-36)

Bu cüz'de iki sure yer aliyor. Enbiya ve Hacc Sureleri..
Enbiya Suresi'nde yer alan Nebi kıssalarının ilki İbrahim a.ın
putkıran eylemi ile ilgilidir. Eylem ,sıradan, donkişotvari bir dil
içinde hikaye edilmez. Kavmine "dikte edilen" "sahte
değerleri'n "savunulamayacak bir konteks"e mahkum edilerek
kitleler önünde hiçlestirilmesine yönelik "iyi kurgulanmış bir
senaryo'dur izlediklerimiz. Bitirdiğimiz yüzyıl Stalin-Hitler-
Mussolini "canlı heykelleri"nin mezalimlerinden bitap düşmüş bir
tarihsel kesitle ilk yarısını tamamlamıştı. Mao'nun, Rıza Şah'ın
meydanları süsleyen heykellerinin büyük halk kitlelerince alaşağı
edildiğine orta yaşlılarımız şahit oldu. Doğu Berlin ve Dogu Avrupa'da
on yıl öncesi yaşananlar ise çok sıcak görüntüler..

Türkiye'nin "özel tarihi"nde yer alan , türk medyasının
başlıklarına "meczup eylemler" olarak yansıyan "garaib" ile Taliban
Afganistan'ındaki "Budist Heykeller" etrafında kopan
fırtınanın "Unesco"ya değin uzanan yankıları ile "İbrahimi Eylem"
arasında kurulabilecek sahih bağlantılar mümkün mü? Mekke'nin
Fethi'ni müteakip Kabe'nin içindeki heykellerin imha edilişi ile
ilgili siyer bilgileri ile Süleyman Nebi'nin
sarayındaki "Temasil"leri konu edinebilecek "Ateş-Hattı" kültürü
izleyicilerinin zeka seviyesine indirgenebilecek tartışmaların çok
uzağında olarak sorulmalı: İbrahim'in bu eyleminin "Küresel Roma"
çağında taşıdığı anlam ne?

Lut,Nuh, Davut, Süleyman, Eyyub, Ismail,Idris, Zülkifl,Yunus,
Zekeriya, Yahya... Surede adını okuduğumuz bütün Nebilere selam olsun.
Hacc Suresi'ne adını veren ünlü Hacc ve Umre ibadetinin "Allah'ın
rızasına" yönelik anlamı ile ihyası için atılacak adımlarin ilkini
atabilmişmiyiz?

"Hani Biz İbrahim'e Ev'in yerini belirtip hazırladığımız zaman: " Bana hiçbir şeyi ortak koşma, tavaf edenler, kıyam edenler, rukua ve sucuda varanlar için Ev'imi tertemiz tut." (demiştik). "İnsanlar
içinde haccı duyur, gerek yaya, gerekse uzak yollardan gelen yorgun düşmüş develer üstünde sana gelsinler." Kendileri için bir takım yararlara şahid olsunlar ve kendilerine rızık olarak verdiği
hayvanlar üzerinde belli günlerde Allah'ın adını ansınlar. Artık bunlardan yiyin ve zorluk çeken yoksulu da doyurun. Sonra tefeslerini gidersinler, adaklarını yerine getirsinler, Beyt'i Atik'i tavaf etsinler. İşte böyle, kim Allah'ın haram kıldıklarını yüceltirse, Rabb'inin katında kendisi için hayırlıdır. Size okunanlar dışındaki hayvanlar helal kılındı. Öyleyse iğrenç bir pislik olan putlardan kaçının, yalan söz söylemekten de kaçının. Kim Allah'a ortak koşarsa, sanki o gökten düşmüş de onu bir kuş kapıvermiş veya rüzgar onu ıssız bir yere sürükleyip atmış gibidir. İşte böyle, kim Allah'ın şiarlarını yüceltirse, şüphesiz bu, kalblerin takvasındandır. Onlarda sizin için adı konulmuş bir süreye kadar yararlar vardır.
Sonra onların yerleri Beyti Atik'tir. (Hacc Suresi, 26-33)

"Mü'minun Suresi" ismini Sure'nin ilk ayetinde yer alan
kelimesinden almaktadir. "Iman-küfr" antogonist sözcüklerinin ismi-
faili olan "Kafirun"da 109.sureye ad olacaktır. Birincisi Mü'minleri
betimleyen bir "aşr"la başlar, ikincisi bir "belağ"dır.. 40.surenin
Gafir yanında ikinci meşhur ismi olan "Mü'min"e ise ilgili cüzde
temas edecegğim.

Tevbe Suresi'ni müteakip başlayan dokuz Mekki Sure'nin sonuncusu
olan bu 23.sure, dört dörtlük bir Mü'minler tasvirini "felah"
paradigması altında ele almaktadır. Şu Medine Yılları'yla hayatımıza,
tarihimize mal olan ünlü Çagrı'daki "felah". "Hayye ale'l-Felah.."
Felah bulanların durunda felah buluşa çağrı.. İlk cüz'ün daha
başlangıcında, bu kez tasvirinin sonunda karşımıza
çıkmıştı "Müflihun". (Baqara, 1-5). Her iki bölümün, mü'min pratiği'nin
en görünür ve ilk boyutu olarak "namaz"ı önümüze koyduğunu görürüz.

64 ayetten müteşekkil Nur Suresi, "Müslüman dokumuz"un bariz
karekterini karşılaran çok önemli bildirimleri içinde taşır. Sure'ye
ad olan "Nur Ayeti" Tefsir Tarihi'nde müstakil eser çalışmalarına
konu olmuştur. "Mişkatu'l-Envar" hemen ilk aklımıza gelebilecek
olanlardan biri.. "Doğu" ve "Batı"ya nisbet edilemeyen "mübarek
zeytin ağacı"ndan beslenen müthiş tasvirler... Bizzat Allah "yerlerin
ve göklerin nuru"dur. Nur'u ile Medine "münevver" kılınmaktadır.
"Küresel Roma"nın "kalbine mızrak gibi saplanacak nurlar" İsa
Mesih'in "ışık meseli, ışık anaforu"nu tamamlayacaktır elbet.
İzzetini yitirmemiş "Müslüman bilinç" "barik" kılınan "'âli
Muhammed"in doğal uzantısı olarak tarihsel misyonunu yerine
getirecek, salt "dogu"da kalmadan "batı"da batmadan "küresel münevver
Medine"ye doğru yolculuğunu sürdürecektir. Bu yolculukta "içinde nur
bulunan evler"e ne kadar muhtacız. İmajlarla yaşanan, sanal
magaralarda küflenen potansiyelleri diriltecek sohbet evlerinin
ihyasına.. Bu bizim şansımız, bu onların "yumuşak karnı"..

Furkan Suresi'nin ilk 20 ayeti ile 18.cüzü bitirmiş oluyoruz.

Alıntı:

"Gerçekten Mü'minler felah buldu.

Onlar salatlarında huşuludurlar.

Onlar boşşeylerden yüz çevirenlerdir.

Onlar ki zekat için faildirler.

Onlar ki ırz/ferclerini korurlar.

Ancak eşleri, eymanlarının malik oldukları dışında.Bununla kınanmazlar.

Fakat kim bunun ötesini ararsa artık onlar sınırı çiğneyenlerdir.

Onlar ki emanetlere ve ahidlerine riayet ederler,

Onlar ki salatlarınıda koruyanlardır.

İşte onlardır varis olacaklar.

Ki onlar varis olacaklar Firdevs'e. İçinde ebedi olarak kalıcıdırlar." (Mü'minun Suresi, 1-11)

19.Cüz Furqan Suresi'nin 21.77 ayetleri ile devam ediyor. Ramazan
ayında bir "Furqan" olarak inzal olunan vahyin 25.surenin ilk ayeti
nedeni ile bu sureye ad olması, kelimenin "Müslüman hafızası"ndaki
köklü yerini bir kez daha perçinliyor. "Kuluna alemler için nezir
olarak Furqan'ı indiren tebarek Allah".. Qur'an'la Allah'ın tarihe
yaptığı müdahalenin "ne köklü müdahale" olduğunu teFRiQ
edebiliyor muyuz? Furqan'ın okuru Faruq kişiliklerle ortaya çıkarılan
Vusat-FıRQa'nın sorumluluğunu müdrik miyiz? Yaşadığımız
vasatta "Furqan"ın "li'l-Alemin" oluşundaki "küresel boyut"un
anlamını kavrayabiliyor muyuz?

Şuara Suresi, Qur'an'ın uzun, çok ayetli ama kısa vurucu ayetlerden
oluşan , Mushaf'ın orta dilimlerinde yer alan sayılı bölümlerinden
biridir. Sure'ye isim olan sınıf'ın Mekke ortamında Qur'an'a karşı
konumlandırılmış, onun ilahi özünü yadsımayı kendilerine "iş"
edinmiş "sözde sözcüler"den oluştuğu görülüyor. Vahy, ister düz
metinler içinde olsun, ister nazma dökülen formlarda olsun, kendisine
yöneltilen "beşerilik" suçlamasına şiddetle karşı durarak Rasulu
Ekrem'i bundan tenzih eder. O ne Israilliler'in "Cohenler" soyuna ait
bir kitabî'dir, ne Araplar'in "Şuara"sı.. Her ikisini de reddetme
anlamtnda "stntf dtşt/ümmî"dir. Şuara'nin toplumasl pratikleri ile
Rasulu Ekrem'in müşterek bir noktası bulunmamaktadır. O'nun okuduğu
bir "şiir" değildir, O'na şiir öğretilmemiştir. Qur'an bu kontex
içinde "şairler sınıfı"na baktıktan sonra, Hakikat'e yönelenleri
bundan beri tutar. Aslında "s-a-r" kökünün bizatihi kendisi,
ilm,fıqh, fehm,hikmet gibi Qur'an'in "müsbet insanı"nın
eylemlerindendir. Qur'an sıklıkla "şu'retmeyenler"i
yarğılamaktadır. İki tip Şair arasındaki farkı vulgarize değimi
ile "entel" ve entellektüel" arasındaki farka da benzetebilirsiniz.

Cüz Neml Suresi'nin 55.ayetine dek sürüyor. Sure'ye isim olan
Neml kıssası alıntılarda okunabilir. Hz.Rasul'e Mekke yıllarında
okunan bu pasajlar'ın Medine vasatında Bizans Kayzer'inden, İran
Kisra'sına dek gönderilen mektuplarla nasıl aktualize edildiğini
biliyoruz. 1989 denemesinin tarihsel kesitte yaptığı "canlandırışı"nı
önemsiyorum. "Darul-İslam"sız bir gelecek'in dünyasında Neml Suresi
okuyucusu adeta Mekke okuyucusuna dönüyor gibi! Bu cümleyi bir ironi
olarak anlayın.

"Andolsun, Biz Davud'a ve Süleyman'a bir ilim verdik: "Bizi inanmış kullarından bir çoğuna göre üstün kılan Allah'a hamdolsun." dediler. Süleyman, Davud'a mirascı oldu ve dedi ki: "Ey insanlar, bize kuşların nutku öğretildi ve bize her şeyden verildi. Şüphesiz bu, apaaçık olan bir üstünlüktür." Süleyman'a cinlerden, insanlardan ve kuşlardan orduları toplandı ve bunlar bölükler halinde dağıtıldı.Nihayet Neml Vadisi'ne geldiklerinde, bir dişi-Neml dedi ki:" Ey Neml
topluluðu, meskenlerinize girin, kırıp geçirmesin sizi Süleyman ve orduları." O'nun bu sözü üzerine tebessüm-etti ve dedi ki: "Rabb'im, bana, anne ve babama verdiğin nimete şükretmemi ve hoşnut olacağın salih bir çalışmada bulunmamı bana ilham et ve beni rahmetinle salih kullarının arasına kat." Tayr'ı denetledikten sonra dedi ki: "Hüdhüd'ü göremiyorum, yoksa Gaybolanlar'dan mı oldu?" "Onu gerçekten şiddetli bir azabla azablandıracağım, ya da onu boğazlayacağım veya o, bana apaçık olan bir ispatlayıcı delil getirmelidir." Derken uzun zaman geçmeden geldi ve dedi ki: "Senin ihata edemediğin şeyi ben ihata ettim/kuşatıp öğrendim. Ve sana Sebe'den kesin bir haberle geldim." "Gerçekten ben, onlara hükmetmekte olan bir kadın buldum ki, ona herşeyden verilmiş. Ve büyük bir Arşı/tahtı var."O'nu ve kavmini, Allah'ı bırakıp da güneşe secde eder buldum, onlara şeytan yapmakta olduklarını süslemiştir. Böylece onları yoldan alıkoymuştur. Bundan dolayı onlar hidayet bulmuyorlar." "Ki onlar, göklerde ve yerde saklı olanı ortaya çıkaran ve sizin gizlediklerinizi de açığa vurduklarınızı da bilmekte olan Allah'a secde etmesinler diye." " O Allah, "O'ndan başka bir ilah yoktur, Büyük Arş'ın/Taht'ın da Rabb'idir." "Durup bekleyeceğiz, doğruyu mu söyledin, yoksa yalancılardan mı oldun?" dedi. "Bu mektubumla git, onu kendisine bırak, sonra onlardan uzaklaş, böylelikle bir bakıver, neye başvuracaklar?" (Kadın) dedi ki: "Ey önde gelenler, gerçekten bana oldukça önemli bir mektub bırakıldı.""Gerçek şu ki bu Süleyman'dandır ve şüphesiz Rahman ve Rahim Allah'ın adıyla (başlamakta) dır." "Bana karşı büyüklük taslamayın ve ve bana teslim olmuş olarak gelin." (Neml Suresi,15-31)

Neml Suresi 82.ayet'te sözü edilen "arz'dan bir dabbe" ayetinin
niçin bu sureye yerleştirildiği hususunda Sure'nin ilk
kısmındaki "nemletün/dişi karınca" kıssası bir fikir verebilir mi?
İki ayrı uyarı, iki ayrı uyarış biçimi.. Dabbe'nin uyarısı "el-
Ard"in "evrensel halkına"..

Bütünü 20.cüz içinde yer alan Qasas Suresi T-S-M lerin
çagrıştırdığı Turi Sina Musa'sının kıssası ile başlar. Allah'ın
muradı "el-Ard" mustaz'af bırakılanları "önderler" kılmaktır,
yeryüzünün varisleri onlardır. Kıssa'nın İsrailoğulları ile sınırlı
okuyucusu içinde Arz, "çevresi bereketli kılınmış Jeru-salem (Ardu-
Selam) olan Kudüs"tür.. Allah'ın iradesini açıklayan ayetin bütün
Qur'an Qasas"ı için şumullendirilmesi mümkündür. Qur'an sonrası "ahir
zaman" senaryoları bağlamında çok sayıda müslüman bu vaadi, bütün bir
yeryüzü varisliği, önderliği olarak da okumaktadır. Alıntılar
bölümüne Karun'un hikayesini seçiyorum.

Cüzü Ankebut Suresi 45.ayeti ile bitiriyoruz. Evler içinde en
çürük ev olan "Örümcek evi" meselini anlamak için çouu kez, "Kral
Çıplak" diye bağıran bir sesi bekler kitleler.. Kitleler öyledir de,
ya başları ayakları üstünde sananlar da mı öyle.. "Beytu'l-Atik"in
ihtişamını görebilenler için "White Haus" "büyü"sünü icra edebilir
mi?

Ankebut'un 14.ayetinde yer alan Nuh'un 950 yıllık süren "teblig"i
ve bunun taktim tarzını da üzerinde az düşündüğümız ayetler grubu
içinde görüyorum.

"Gerçek şu ki, Karun, Musa'nın kavmindendi, ancak onlara karşı azgınlaştı. Biz, ona öyle hazineler vermiştik ki, onun anahtarları birlikte (taşımaya) davranan güçlü bir topluluğa ağır geliyordu.
Hani kavmi O'na demişti ki: "Şımararak sevinme, çünkü Allah, şımaranları sevmez." "Allah'ın sana verdiğiyle Ahiret yurdunu ara, dünyadan da kendi payını unutma. Allah'ın sana ihsan ettiği gibi,
sen de ihsanda bulun ve arz'da fesad arama. Çünkü Allah fesatcıları sevmez." Dedi ki: "Bu, bende olan bir ilm dolayısıyla bana verilmiştir." Bilmez mi , ki gerçekten Allah, kendisinden önceki
kuşaklardan kuvvet bakımından kendisinden daha güçlü ve insan sayısı bakımından daha çok olan kimseleri yıkıma uğratmıştır. Mücrimlerden kendi günahları sorulmaz." Böylelikle kendi ihtişamı
içinde kavminin karşısına çıktı. Dünya hayatını istemekte olanlar: " Ah keşke, Karun'a verilenin bir benzeri bizim de olsaydı. Gerçekten o, büyük pay sahibidir" dediler. Kendilerine ilim verilenler ise: "Yazıklar olsun size, Allah'ın sevabı, inanan ve salih çalışmalarda bulunan kimse için daha hayırlıdır, buna da sabredenlerden başkası kavuşturulmaz" derler. Sonunda onu da, konağını da yerin dibine geçirdik. Böylece Allah'a karşı ona yardım edecek bir topluluğu olmadı. Ve o, kendi kendisine yardım
edebileceklerden de değildi. Dün, onun yerinde olmayı dileyenler, sabahladıklarında: "Vay, demek ki Allah, kullarından dilediğinin rızkını genişletip yaymakta ve kısıp daraltmaktadır. Eğer Allah, bize
lutfetmiş olmasaydı, bizi de şüphesiz batırırdı. Vay, demek gerçekten küfredenler felah bulamazlar" demeğe başladılar." (Qasas Suresi, 76-82)

İlk kez bu cüzle birlikte , bir cüz içinde yer alan sure sayısı
5 e çıkmaktadır. Ankebut Suresi'nin hitamından sonra 30-32.sırada yer
alan Rum, Lokman Secde Surelerini okuyoruz. 25/Furqan suresi'nden beri
devam eden Mekkî Sureler'e Ahzab Suresi ile ara veriyoruz.

Qur'an vahyinin insan idrakine indirildigi yıllarda Ümmü'l-
Qurra'nın kuzeyinde yer "düvel-i muazzama"nin savaşlarının, şöyle ya
da böyle Mü'minler'in gündemine yerleştiği görülüyor. Sure'ye isim
olan Rum'lar (Romalılar) İsa Mesih'den üç asır sonra iki parçaya
ayrılan ve doğu yakası Kayzerlerinin Kristci/Meshihi/İsevi
olduklarını deklere ettikleri Bizanslılar'dır. Rasulu Ekrem'in on
küsür sene sonraki liderleri Heraclius'a gönderdiği davet mektubunun
da gösterdiıi üzere halkı arasında çok sayıda Arien (Aziz Arius
bağlıları) bulunan Bizans'ın yenilgisini, Allah'ın Müşriklere karşı
Muvahhidlere arka vermediği şeklinde yorumlayan Mekke Ekabir'ine Rum
Suresi "İlahi Planlama"nın kesinleşecek "kada"sından bir perde
aralamaktadir.

Sure'nin "Qıraat Vasatımız"daki okuyuşunda "gözlemlediğimiz
Roma" ; kendi "pax romana (pax Amerikana, pax europa) "sını itmam
etmek için doludizgin yol alırken, tebalaştırdığı bir Milyarı aşkın
Müslüman yurtdaşlarına(dünyadaşlarına mı demeliydim) "içlerinden bir
Emir sahibi olabilmek" yakınlığı için "acil ve ertelenebilir"
önlemleri almış "Küresel Roma"dır. Nasıl "Tarihsel Roma"nın Sözde-
İsevi olma öncesinde ki konumu, sonrakine oranla daha az zararlı
idiyse, "darul-harb" adlı bir "karşı olgu"nun varolduğu
yılların "Haçlı Roması" da, bugünün "bizden bir Ulu'l-Emr"liğe terfi
edebilmiş "Küresel Roma"sından daha az zararlıydı. "Yiğidi öldür,
ama hakkını yeme " mi diyelim, "Kayzer'in hakkı'nı Kayzer'e verin ey
Kayserililer" mi?

Kendisine "Hikmet" verilmiş Luqman'in "eşsiz ilahi öğretisi"ni
mesaj sonuna alıntılıyorum. Bütün eğitim kurumlarının "Küresel
Okul"un distribütörleri haline dönüştürüldügü bir ceberrut-
çağ'ın "Okulsuz Toplum" philo'larına bir "Ebebeyn İnsiyatifi" için
Luqman'ın "Sophos"una ciddi bir nazarla nazar etmelerini dilemek,
elimden gelir sanırım.

"Secde" Mü'minler'in "alameti-farikası"dır Tevrat ve İncil'de de.
Mescidler, Rasulu Ekrem'in Pratiğinde "bütün bir yeryüzü"dür. Secde
tüm "kosmos"u kaos"tan kurtaran "emr"dir. Bu bağlamda okumayı deneyin
Surei Secde'yi..

"Ahzab" Münevver Medine'nin "Hizbleri" etrafında gelişen kimi
olayları konu edinen bölümleri içerir. "Dinde iqrah"ın yasaklandığı bu
Nebevi Model, Allah'ın kullarına, dünya'nın "imtihan alanı" kılması
muradına paralel bir uygulama ile "cemaatsel yapıları" koruma ve bu
yapı içerisinde geniş özerklikler yoluna gitme politikası izler. Bu
altın dal'ı nasıl hakkıyla taktir edemeyip, Müslüman vicdanına ihanet
ettikleri malum. "Küresel Medine" ve Ahzab bahsini açmak,
epeyce "farazi" görünecektir bugün. Geçiyorum.

"Andolsun, Biz Lukman'a "Allah'a şükret" diye Hikmet verdik. Kim şükrederse, artık o, kendi nefsi lehine şükreder. Kim de küfre saparsa, artık şüphesiz (O) Gani'dir, Hamid'dir. Hani Lukman oğluna öğüt vererek demiştiki: "Ey oğlum Allah'a şirk koşma. Şüphesiz şirk ,gerçekten büyük bir zulümdür. Biz insana anne ve babasını tavsiye ettik. Annesi onu zorluk üzerine zorlukla taşımıştır. Onun (sütten) ayrılması da, iki yıl içindedir. Hem baba, hem de anne ve babana şükret,dönüş yalnız banadır." Bununla birlikte onların ikisi hakkında bir bilgin olmayan şeyi bana şirk koşman için, sanakarşı çaba harcayacak olurlarsa, bu durumda onlara itaat etme ve dünya da
onlara maruf üzere geçin ve bana gönülden yönelenin yoluna uy. Sonra dönüşünüz yalnızca banadır. Böylece Ben de size yapmakta olduklarınızı haber vereceğim. Ey oğlum, gerçekten bir hardal tanesi
ağırlığında olsa da, ister bir kaya parçasından ya da göklerde veya yerde bulunsa bile, Allah onu getirir. Şüphesiz Allah, latif olandır, Haberdar'dır. Ey oğlum, salatı kıl, maruf olanı emret, münker olandan sakındır ve sana isabet edene karşı sabret. Çünkü bunlar, azmedilmesi gereken işlerdendir. "İnsanlara yanağını çevirerek ve böbürlenmiş olarak arzda yürüme. Çünkü Allah, her büyüklük taslayan böbürleneni sevmez." Yürüyüşünde orta bir yol tut, sesinden de kıs. Çünkü,
seslerin en çirkin olanı gerçekten eşeklerin sesidir." (Luqman,12-19)

Ahzab Suresi'nin son 43 ayeti içinde yer alan 40.ayet, Nübüvvet
Tarihi açısından çok önemli bilgilere "hatem" vurur. Ama tartışmalar
bir türlü "hitam" bulmaz. Vahy nuzul ortamında evlatlık kurumunu ilga
eden esasları vazederken , konuyu cok farklı başka bir konu ile
ilişkilendirir. "Muhammed a." içlerinden hiçbirinin babası değildir.
O Allah'ın Rasulu ve Nebilerin Hatemi'dir. Hz.Rasul'un sağlığında
başlayan "kezzab Nebiler" her çağda "çirkin yemişlerini" sürdürdüler.
19.asrın iki "sapık kol"u Sünniler'den "Qadiyaniyyun" ,
Şiiler'den "Bahailik" olarak kendini vazetti. 20.Yüzyıl'da "Salt-
Qurancı" akımın "Nakıs-Qurancı" çizgisi de Reşad'ı yonttu. 21.yy.ın
küresel vasatında geometrik artışla Nübüvveı Klubleri biteceğini
söylemek kehanet olmayacaktır.

Sebe Suresi ismini Sure-i Neml'de hikayesini okudugumuz Mü'mine
Melike'den alıyor.

F-t-r fiil kökü Qur'an'ın iki suresine isim olur. İlki
22.Cüz'deki Fatır, ikincisi 82.sıradaki İnfitar Suresi.. Bu kökle
tesmiye ettiğimiz gelecek hafta idrak edeceğimiz "Fıtr Bayramı"nın
ümmet'in "fıtrat"ına dönüş çabaları için her sene, Qur'an'la yoğrulan
bir ayın ardından inananlarına "islam fitratı üzre" "yeniden doğus"
şansı bahsettiğini görüyor görebilenler.

Cüz Ya-Sin Suresi'nin ilk iki sayfası ile sona eriyor. İkinci
sayfadaki "Iki Rasul" kıssasını alıntılamak istiyordum. Dün akşam
misafirlerim bu alıntılardaki türkçe harflerin okunma proplemi
çıkartığını ilettiler. Bu proplem yaygın ise, standart bir başka
mealden kopye geçmek isterim.

'Sen onlara, o kent halkını örnek ver, oraya Gönderilen'ler gelmişti. Onlara İki kişi göndermiştik. Onları yalanlamışlardı. Biz de Üçüncü kişiyle güçlendirmişdik. Şöyle dediler: "Şüphesiz biz size Gönderilenler'iz." (Kentliler) dediler ki: "Siz, bizim gibi bir beşersiniz. Rahman da bir şey indirmedi. Siz, yalnızca yalancısınız." (Gönderilenler) : "Rabb'imiz, size Gönderilenler olduğumuzu biliyor" Dediler. Bize (görev olarak) düşen şey apaçık bir tebliğdir." Onlar dediler ki: "Herhalde , sizden dolayı uğursuzluğa uğradık. Eğer son vermezseniz sizi taşlayacağız ve mutlaka bizden size acıklı bir azab dokunacaktır. (Gönderilenler) dediler ki: "Uğursuzluk sizinledir. Size öğüt verildi diye mi? Hayır siz ölçüyü taşıran bir kavimsiniz." Şehrin uzağından bir adam koşarak geldi. "Ey kavmim, Gönderilenler'e uyun" dedi. "Sizden ücret istemeyenlere uyun, onlar hidayet bulanlardır." "Bana ne oluyor ki beni yaratana kulluk etmeyecekmişim? Siz O'na döndürüleceksiniz." "Ben O'ndan başka ilahlar edinir miyim? Rahman bana bir zarar verecek olsa onların şefaati bana yarar sağlamaz, onlar beni kurtaramazlar." "O zaman gerçekten bir sapıklık içinde kalırım." "Şüphesiz sizin Rabb'inize inandım. Beni duyun." Ona " Cennete gir "denildiğinde "Keşke kavmim (bu durumu) bilseydi." "Rabb'imin beni bağışladığı ve ağırladığını"dedi. Kendisinden sonra ise kavmine gökten bir ordu göndermedik, gönederecek de değildik. Bir çığlık yetti. Anında sönüverdiler.' (Ya-Sin Suresi 13-29)

Cüz Ya-Sin Suresi'nin 28-83 ayetleri arasında yer alan son bölümü
ile başlıyor. Sure, "Müslüman Tarihi"nde sosyal yaşamda çok
ayrıcalıklı bir yer edinmiştir. Rivayet kitapları'nın "Qur'an'ın Qalbi"
olarak tasvir ettiği "manevi şahsiyeti", Şair'in dilinde "Gelin ey
Fatihalar, Yasinler" davetiyesinin misafiridir. "Ya" ve "Sin" Alfabe
harflerinin bileşik okunuşu "Ta-Ha" Suresi'nde olduğu gibi özel "erkek
ismi" olarak hayatımızda mücessimleşmiştir. Sure'nin Qabir
ziyaretlerinde okunma geleneği bugün bile "Selefiler" ile "Modernistlerimiz" arasında "ateşin" tartışma konusu olarak "baş
köşeyi" işgal edebilmektedir.

Saffat Suresi, tekil ve çoğul kullanımları iki ayrı sureye isim
olan Sureler grubundandir. Saf Suresi ile 61.sırada karşılaşacağız.
Melekut Alemi'ne müteallik yorumlar bir yana, Qur'an Okurları'nın
katıksız imanlarını (safiyet) bir kenetlenme , hedefe kitlenme örgüsü
içinde değerlendirmeye açık çagrışımlara dikkat çekmekle yetiniyorum.
İbrahim, Musa, Harun, Lut,Yunus surede kıssalarının anlatımı ardından
kendilerine ismen selam edilen Mürseller olarak ön plana
çıkarılırlar. Sure'nin bitimine yerleştirilen ayetler'de sosyal
okuyuş'ta özel bir anlam kazanmıştır:

"Subhane Rabbike Rabbi'l-İzzeti amma yesifun. Ve Selamun ale'l-
Mürselin.Vel-hamdulillahi Rabbi'l-Alemin."

38.sıradaki "Sad" Suresi, Qur'an'da tek harfli "Muqatta
Sureleri"nin üçünden biridir. Diğerleri 50/Qaf ve 68/Nun Sureleri..
Sure'ye rengini veren en önemli bölüm olarak Davud ve oğlu
Süleyman'in Mulukiyet Yılları'ndan kesitler sunan aşrı görüyorum.
Müslüman Siyaset Tarihi'nin kritik değerlendirmesi için çok önemli
argumanlar bu bölüm içinde dürümlü.. Diğer yanda çok farklı bir
kesitten tablo: Eyyub'un kıssası.. Bu iki metnin aynı sure'de ard arda
verilen tahkiyesi ve ayrı bir dikkat konusu olmalı.

Cüz içinde tamamlanamayan Zümer Suresi'nin 18.ayeti' ve bu
muhtasar Cüz değerlendirmeleri arasında anılması gereken bölümlerden..

'Biz Davud'a Süleyman'ı armağan ettik. O, ne güzel bir kuldu. Çünkü O, Yönelen biriydi. Hani O'na akşama yakın, bir ayağını tırnağı üstüne diken, öbür ayağıyla toprağı kazıyan, yağız atlar sunulmuştu. O da demişti ki: "Gerçekten ben, mal sevgisini Rabb'imi zikretmekten dolayı tercih edip sevdim. " Sonunda bu atlar toz perdesinin arkasına saklandılar. "Onları bana geri getirin." ( dedi).Sonra da bacaklarını ve boyunlarını okşamaya başladı. Andolsun, Biz Süleyman'ı denemeden geçirdik, tahtının üstüne bir ceset bıraktık. Sonra (eski durumuna) döndü. "Rabb'im, beni bağışla ve benden sonra hiçkimseye nasip olmayan bir yönetimi bana armağan et. Şüphesiz sen, karşılıksız armağan edensin. "(dedi). Böylece biz, rüzgarı O'nun buyruğu altına verdik. O'nun emriyle dilediği yöne yumuşakca eserdi." (O'nun ilahi yönetimin düşmanı olan) Şeytanları da, her bir bina ustası ve Dalgıc'ı da. Ve sağlam kementlerle birbirine bağlanmış diğerlerini. "İşte bu, bizim vergimizdir. Artık sen de hesaba vurmaksızın, ver ya da tut." Şüphesiz, O'nun bizim katımızda gerçekten bir yakınlığı ve varılacak güzel bir yeri vardır.' (Sad Suresi 30-40)

Zümer 32-75 ayetleri arasında yer alan son bölümünü okurken; Sur'a
ikinci kez nefes verildiğinde, "göklerin kapıları" açıldığında insan
soyunun iki ayrı karşılanışını görürüz. Bir kısmı "Cehennem"e,
diğerleri "Cennet"e sevkolunurlar.. Bu sevkolan topluluklar için
kullanılır "Zümer" ifadesi.. Her Zümer, yaptığının tam karşılığını
aldığına tanıklık etmektedir.

el-Mü'min Suresi'nin ilk okunduğu vasatta, Mekkeli Efendiler'in
deşifre olan "inanc"a karşı yürüttüğü "terör"ün mağduru olan
azımsanmayacak sayıda mazlum vardı. Rasul-i Ekrem'in "sabırları
karşılığında cennet"i vadetmekten başka, dünyevi bir ferahlama umudu
vermede kendini "me'zun" görmedigi yıllar.. el-Gafir Suresi "tam
gerektiği noktada" inancına "şahitlik eden" "el-Mü'min" hikayesini
okutuyor onlara.. Küresel Roma'nın "tebası" haline getirilen bir
dünya'nın "her deşifre olmamış Mü'mini"ni göreve cağıran bir saatin
varoldugu dersi ile bu kıssanın izleyenler, ondan azami yararla
çıkacaklar diye düşünürüm.

Fussilet Suresi'ni, kendisini, "risalet görevinden istifa etmeye
dayet etmek" için gelen bir Mekke ileri gelenine Rasulu Ekrem'in "bir
cevap" olarak okuduğu anlatılır. Muhatabı, okunan mesajın sunum tarzı
ve içeriğinin doğurdugu atmosferin etkisi altına arkadaşlarına doğru
yol alırken, Rasulu Ekrem, Rabbi için secdeye kapanmaktadır..
Sure'nin muhteviyatı üzerindeki dikkatlerimiz bir yana, bizatihi
bu "film karesi"nin "anlamlı bir yorumu"nu hayatlarında üretme
(kültür etme) mesajını alabilenler olmalı değil mi? "Ayetleri arapça
bir okuyuşla, bilmek isteyecek bir kavme taFSiL edilen Kitap", evet
Rahmanurrahim'den "tenzil" edilen metin bu..

'De ki: " Gerçekten siz mi yeri iki günde yaratana karşı küfrediyor, ve ona bir takım eşler kılıyorsunuz. O alemlerin Rabb'idir." Orda onun üstünde sarsılmaz dağlar varetti. Orda bereketler varetti. Ve onda isteyip arayanlar için eşit olmak üzeire ordaki rızıkları dört günde takdir etti. Sonra duman halinde olan göğe yöneldi böylece yere ve ona dedi ki isteyerek veya istemeyerek gelin. "Dediler: " İsteyerek geldik." Böylelikle onları iki günde yedi gök olarak tamamladı ve her bir gökte kendi emrini vahyetti. Biz dünya göğünü de süslemek ve korumak amacıyla kandillerle donattık. İşte bu Aziz'in, Bilen'in takdiridir.

Bu durumda eğer onlar yüz çevirirlerse artık de ki: " Ben sizi Ad ve Semud yıldırımına benzer bir yıldırımla uyardım." Onlara "yalnızca Allah'a kulluk edin." diye önlerinden ve arkalarından Elçiler gelince dediler ki: "Eğer Rabb'imiz dileseydi melekler indirirdi, bu nedenle Biz sizin kendisiyle gönderildiğiniz şeye karşı küfredenleriz." Ad'e gelince onlar yeryüzünde haksız yere büyüklendiler ve dediler ki: " Kuvvetce bizden daha üstün kimmiş." Onlar gerçekten kendilerini yaratan Allah'ı görmediler mi? O kuvvetce kendilerinden daha büyük .Oysa onlar bizim ayetlerimizi inkar ediyorlardı. Böylece Biz de onlara dünya hayatında aşağılanma azabını taddırmak için o uğursuz günlerde kulakları patlatan bir kasırga gönderdik. Ahiret Azabı ise daha bir aşağılanmadır ve onlara yardım edilmeyecektir. Semud'a da gelince Biz onlara doğruyolu gösterdik. Fakat onlar körlüğü hidayete tercih ettiler. Böylece kazanmakta oldukları şeyler yüzünden alçaltıcı azabın yıldırımı yakalayıverdi. İnananları ve sakınanları ise kurtardık. (Fussilet Suresi 9-18)

25.Cüz Fussilet Suresi'nin son sayfasi ile başlıyor.

Şura Suresi'ne adını veren 38.ayetin yer aldığı aşr, Mekke
yılları'nda ilk Qur'an Okurları'nın tasvirini yapan ayetleri
muhtevidir. "Rablerinden isticab eden"ler bu kez, Qur'an'da sıklıkla
tekrarlanan "salat" ve "infak" amellerinin birlikte anıldığı ayetler
grubunun bir örneği olan bu satırlarda bu iki temel davranışın
arasına " işlerini aralarında meşveret ederler" ziyadesiyle
anılmaktadır. Son yüzyil içinde değişik amaçlarla suistimal edilen
bu ayetin, söz konusu ettiğim gramerine dikkat çekmek
istiyorum. "Şura"nın "tarihsel Qıraat Vasatları"nın olumsuz etkisi
ile "Saltanat"ın "hükümsüz danışmanlığı"na indirgenmesi
kadar, "Modern Qıraat Vasatları"nın "demokratik oydaşması"na
indirgenmesi de hüzün vericidir. Ne Ali Imran Suresi'nin "azmettin
mi.." diye başlayan ayetinin Rasulu Ekrem sonrasına taşırılabilir bir
yanı vardır, ne de Şura 38 in salat ve infak arasına
yerleşen "meşveret"inin "ictihad/cihad" yabanı olan bir dünya ile
eşitlenebilecek, ya da ona sıfat edilebilecek bir boyutu.. "Küresel
Roma"nın "kendi kendilerini yönettiklerini sanan" yığınları arasından
sıyrılıp sahici mikro meşveretlere, küresel sanal meşveretlere ne
kadar muhtacız.

Zuhruf Suresi 79 ayetiyle bu cüzde yer alıyor. Duhan Suresi de..
44.sure'nin sözünü ettigği "duhan"ın içinde miyiz, te'vili gelmemişler
arasında mı duhan.. Iki yorumu da birbirine çelişik bulmaksızın aynı
anda kabule yakın duruyorum.

Casiye Suresi'nin son beş ayetini dışta bırakarak bugünün cüzünü
tamamlıyoruz. "Ümmeten Casiyeten".. Bu ifade kıyam günü diriltilen
ümmetleri tasvir ediyor.. Hepsi hesaba sevkolunacaklar..
"Her ümmet kitabına çağrılır. Onlara denir ki: "Bugün, size
işlediğinizin karşılığı verilecektir." "Bu kitabımız gerçekten sizin
aleyhinize konuşur. Biz yaptıklarınızı şüphesiz bir bir
kaydediyorduk." "defteri a'mal"imizle "defteri kebir"imiz kadar ilgili miyiz dersiniz?

'Ha Mim. Apaçık olan Kitab'a andolsun. Gerçekten Biz onu mübarek bir gecede indirdik. Gerçekten Biz Uyaranlarız.Ki onda her hikmetli iş ayrılır. Katımızdan bir emir ile, doğrusu Biz gönderenleriz. Rabb'inden bir rahmet olarak. Şüphesiz O İşiten'dir, Bilen'dir. Eğer kesin bir bilgiyle inanıyorsanız göklerin ve yerin ve bu ikisinin arasında bulunanların Rabb'idir. Ondan başka ilah yoktur. Diriltir ve öldürür. Sizin de Rabb'inizdir, geçmiş atalarınızın da Rabb'idir. Hayır onlar şüphe içindedirler, oynayıp oyalanıyorlar.

'Öyleyse sen göğün açıkca bir duman getireceği günü gözle. İnsanları sarıp kuşatıverir. İşte bu acıklı bir azabtır. "Rabb'imiz azabı üstümüzden gider, çünkü biz inanacağız" Onlar için öğüt alıp düşünmek nerede. Onlara açıklayan bir Elçi gelmişti. Sonra ondan yüzçevirdiler ve dediler ki: "Öğretilmiş bir mecnundur." Biz sizden bu azabı biraz açıp gidereceğiz, dönecek olanlarsınız siz. Büyük bir şiddetle yakalayacağımız gün, elbette Biz intikam alacağız.

Ahkaf Suresi 17-18 ayetlerini "Küresel Roma Kuşağı"nın bir itirazı
olarak okumaya ne dersiniz: "Annesine babasına: "Öf ikinizden ;
benden önce nice nesiller gelip gecmisken beni tekrar diriltilmemle
mi tehdit ediyorsunuz?" diyen kimseye, anne babası Allah'a
sığınarak: "Sana yazıklar olsun! İnan; doğrusu Allah'ğn sözü
gerçektir" dedikleri halde: "Bu, Kur'an öncekilerin masallarindan
başka bir şey değildir" diye cevap verenler işte onlar kendilerinden
önce cinlerden ve insanlardan gelip geçmis ümmetler içinde, Allah'ın
azap vadinin aleyhlerinde gerçekleştiği kimselerdir. Doğrusu onlar
hüsranda olanlardır. "

Beşik'ten Rüşd yaşına kadar (40) geçen sürecin sonunda varılan sonuç
bu olmamalıydı. Kırkına (rüştüne) eren bir Medeniyet'in 300 yıllık
uykusundan uyanarak " inmekte olan selam" "inmekte olan Ruh'a"
muhatab bilmesi kendisini, "Qadr gecesi" onun için bu... Ahkaf'ın
Cinleri, ey ins size bu mesajı taşımıyor mu?
Ahkaf Suresi ile birlikte Ahzab (33.sure) den beri devam eden Mekkî
vayhi tamamlıyoruz. Ahkaf 7 Ha-Mim Suresi'ninin de sonuncusu..

Rasulu Ekrem'in Has ismi olan "Muhammed" 47.Surenin ilk ayetlerinde,
48.Sure'nin son ayetinde yer alır. Bütün Qur'an'da toplam dört kez
tekrarlanan bu ismin peşpeşe bu iki surede, bu kompozisyon içinde yer
alışına dikkat çekiyorum. "Bir Rahmet Peygamberi" olan Kerim
Elçi'nin ismini taşıyan sure'nin, aynı zamanda "Qıtal Suresi" olarak da
anılıyor olması "ne yaman çelişki" , zıttını içinde barındıran "ne
yaman diyalektik"..

Mekke'nin mübeşşiri olan Sure-i Feth'in 29.ayetini alıntılara
alıyorum. Feth ile Fatiha arasında nasıl bir köprü kurardınız, ben
ilk cüze bir cümle yerleştirmiştim.

Mescidi Nebevi'nin civarında yer alan Ehli Beyt'in odaları (Hucurat)
ndan isim alır 49.Sure.. "Fasık'in getirdiği haberi tahkik", "mü'min
kardeşin gıybeti'nin kardeşin etini yemeye teşbih edilmesi", "halklar
arasındaki üstünlüğün ancak taqwa ile oluşu" Hucurat Suresi
okumaları'ndan sonra üzerinde düşünmekten kendinizi alamayacağınız
bölümler olarak zihninizde okunuşunu sürdürmeye devam edecektir.

3 Medine Suresini müterakif Qaf Harfi ile 50. Mekkî Sure'ye
geçiyoruz. "Qur'anu'l-Mecid" suresine..

Zariat'in ilk 30 ayeti ile Cüz okuyuşumuz sona eriyor. "Zariyat" 4 yemin ayetinin ilkinde yer alan sözcük..

"Muhammed Allah'ın elçisidir. Onun beraberinde bulunanlar, inkarcılara karşı sert, birbirlerine merhametlidirler. Onları rükua varırken, secde ederken, Allah'tan lutuf ve hoşnudluk dilerken
görürsün. Onlar, yüzlerindeki secde izi ile tanınırlar. İşte bu, onların Tevrat'ta anlatılan vasıflarıdır. İncil'de de söyle vasıflandırılmışlardı: Filizini çıkarmıs, onu kuvvetlendirmiş, kalınlaşmış, gövdesi üzerine dikilmiş, ekincilerin hoşuna giden ekin gibidirler. Allah böylece bunları coğaltıp kuvvetlendirmekle inkarcılari öfkelendirir. Allah, inanıp yararlı işler işleyenlere, bağışlama ve büyük ecir vadetmiştir." (Fetih Suresi, Ayet 29)

Zariyat Suresi'nin ikinci bölümü, Tur, Necm, Kamer, Rahman, Vaqıa
ve Hadid Sureleri 27.Cüz vahyini oluşturuyor.

Necm Suresi'nin bünyesinde yer aldığı iddia edilen "Garanik
Ayetleri" iftirası vesilesi ile 1989 kışında yaşananları
hatırlıyorum. Cici Salman , hakkındaki fetvaya rağmen hayatta,
Usame'nin başına konulan ödülün hakedilmesine ramah kalmış gibi.
Sorsun birileri: "Nerede yanlış yaptık?"

Necm Suresi'ne bitiştirilen Kamer Vahyi'nin bünyesinde mükerreren
yer alan ayetler "tedebbür edenler için kolaylaştırılmış bir
Qur'an"dan bahseder. Humaniter Yaratık'ın "Rasyon"la beslendiği bir
zamandan beri , aql'a veda etmişlere, Qur'an kapamış kilitlerini..
Qamer yarılsa, yıldızlar kaysa da siperlerine sinmişlerin
bekledikleri "esenlik günleri" pek gelesi görünmüyor.

Rahman Suresi 'nin mükerrer ayeti'nde yer alan "ala" kelimesinin
ni'met olarak çevrisini pek isabetli bulmuyorum. Surenin ikili hitap
tarzının iki muhatabını, vahyle sorumlu tutulan erkek ve kadın çifti
olarak algılayan bir nazarla Sure'nin bütününü yeniden okumaya ne
dersiniz?

Vaqıa Suresi'nin üç insan kategorisinin "sabikunu evvelin"i
kimlerdir?

Hadid Suresi'nin "Mizan"i nerede? Rahman Suresi'nde "vazedildigi"
söylenen "Mizan"ınından şaşmış bir dünyanın "tuğyan"ı
karşısında "Küresel Roma'nin "aqtar"ından kaçacak "sultan"ımız var mı?

'Gördünüz mü haber verin, Lat ve Uzza'yı. Ve üçüncü olan Menat'ı. Erkek sizin, dişi de O'nun mu? Eğer öyleyse bu, (sizin dişiyi yeren mantığınıza göre) çarpık bir paylaşma .Bu (putlar ve isimleri), sizin ve atalarınızın isimlendirdiğiniz isimlerden başkası değildir. Allah, onlarla ilgili bir sulta indirmemiştir. Onlar yalnızca zanna ve kendilerinin heva olarak arzu ettiklerine uymaktadırlar. Oysa Andolsun, onlara Rabb'lerinden yol gösterici gelmiştir. Yoksa insana her temenni ettiği şey mi var? İşte, "son" da, "ilk" de Allah'ındır. (Necm Suresi, 19-25)

Bu cüz, 27.Cüz'ün son suresi olan Hadid'i de içine alarak bizi
Medine'nin orta yıllarına götürüyor.

Nur Suresi'nde "Münevver Medine"yi inşa eden "Nur Evleri"nden söz
etmiştik. "Birbirinde sukun bulmak" icin yaratılan "Arzın iki
siklet"i "karşılıklı velayet" gereği veya "fitrî ihtilaf" gereği
hayatı "dialektik bir temel" üzerinden "mutmaniyet"e
dönüştüreceklerdir. Mücadile Suresi'nin daha ilk ayetinde kendimizi
bu tartışmanın içinde buluruz. Allah "cedel halindeki" kadını
dinlemekte, konuyu Kent'in gündem'ine taşımaktadır. "Qıraat
Vasatı"nin "en biz" olması gereken "buyutumuz" bu "üretken
diyaklektik"in ne yanına düşüyor?

Haşr, o "sevkolunuş günü"nün anahtar kelimelerinden. Sure'nin sonunda
yer alan, müslüman tarih'in ritueli haline dönüşen ayetleri mesajın
sonuna alıntılıyorum.

Mü'minlere "özel hitap"ile başlayan Mümtahine Suresi, "mevedde"yi
Rasulu Ekrem'e yakınlık temeli üzere oturtmuşlara, "Allah'ın ve
Mü'minlerin düşmanları"na karşı "Vedat" olmamayı öğütler. Son üç ayın
kirlenmiş enformasyon akımı altında "duman altı olmuşlar"ımıza "el-
Vedud"u hatırlatmak bile "bön" kaçıyor malesef.. Sure'nin ismi tıpkı
58.Sure'de olduğu gibi "Nisa" ile ilgili. Buyutu Medine'ye intikal
eden Mekkeli kavimlerin "beyat" öncesi geçirilecekleri "imtihan" dan
mülhem. Bu isim, bugünün okuru'na, Müslüman kadın'ın "siyasal katılım"
da alacağı rol hakkında "ilham verici" mi?

61.Sure'nin (Saff) en temel mesajını İsa Mesih'in « Ahmet müjdesi" olarak tesbit ediyorum. Müjde'nin fonksiyonel anlamı'nın 600 sene sonra
gelen Qur'an vahyi ile tamamlanmadığına, "geleneksel okumaları"nın
farklı bir harmanlanması ile "Küresel Roma"ya doğru evrildiğine
inanıyorum. Roma hala ayakta ise ve kendini "azman" çehresi ile
yeniden üretmişse, İsevi Nübüvvet, Muhammedi Ensar ile "Havariyyun"unu bulacak demektir.

Cuma Suresi'nin, Sure'ye adını veren 9.ayetinin nuzulu öncesinde
bugün altını çizmede önceleyeceğim bölümü "kitab yüklü himar" tesbihi
olurdu. "Cuma Günü Salat için çagrılmak" mesajını gölgelememek için
geçiyorum. Cuma bugün candamarımız bizim. Sahici ilişkilerin
kurulmasında cuma'da saklı olan iksiri keşfetmeli "hekimlerimiz", "hükemamız"

"Yevmü't-Tegabun" desem?? Bir Tv dizisi kadar bile bize "aşina"
gelmeyen çehrelerden mi bahsetmiş olurum. "Aydınlarımız" neden bu
kadar kopuk Qur'an'ın kavramsal dünyasından.. "Modermite"nin, Post-
modernite'nin eskitilmedik, müstamel edilmedik "paradigması"nı
bırakmamışlarımız, neden Qur'an Sözkonusu olduğunda "totemik bir
saygi" ile kendilerini sınırlamayı "erdemler" den bilir, "cehaletler"ini, "meziyet" gibi satmayı yeğlerler. Bir Ramazan'ın (1422/2001) geride bırakılacağı şu günlerde sadece neşter vurup geçiyorum. Sahi nedir Tegabun?